Í tilefni af viðtali við Halldór Halldórsson

Sigurður Magnússon skrifar:

Halldór Halldórsson, formaður Sambands Íslenskra sveitarfélaga , sagði í viðtali fyrir helgi að ríkisvaldið þyrfti að koma að vanda Álftaness, en ekki endilega með fjárframlögum og var ekki hægt að skylja orð hans öðruvísi en að sveitarfélagið þyrfti að sameinast öðru sveitarfélagi. Ekki sá Halldór ástæðu til þess að taka undir kröfu Álftnesinga um leiðréttingu á greiðslum frá Jöfnunarsjóði . Þó sýnir skýrsla að Álftanes þarf 150 - 200 milljón króna leiðréttingu árlega í viðbótarframlög til að standa fjárhagslega jafnfætis nágrannasveitarfélögum. Þessi mismunun gagnvart Álftanesi hefur viðgengist um árabil. Hvers vegna beitir Halldór, sem formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, sér ekki fyrir leiðréttingu þótt stjórn samtaka sveitarfélaga á Höfuðborgarsvæðinu hafi ályktað til stuðnings Álftanesi? Hann er ef til vill að verja fjármuni Jöfnunarsjóðsins fyrir þéttbýlissveitarfélagi. Það er sjónarmið út af fyrir sig enda mörg sveitarfélög á landsbyggðinni með erfiðann rekstur, en ber ekki Halldóri að víkja landshlutasjónarmiðum til hliðar og meta alla mismunun, með sama hætti og gera kröfur á ríkisvald ef fjármuni vanta til að Jöfnunarsjóðurinn geti rækt hlutverk sitt.

31% skatttekna Ísafjarðar koma frá Jöfnunarsjóði til Ísafjarðar

Ég velti því fyrir mér hvort Halldór hafi ruglastí ríminu, um hlutverk sitt, en hann gegnir líka stöðu bæjarstjóra á Ísafirði . Bæjarsjóðurinn sem hann veitir forstöðu fær rúmlega 31 % skatttekna sinna frá Jöfnunarsjóðnum, á meðan Álftanes fær 15 %. Í tilefni af þögn Halldórs um réttmæta leiðréttingu til Álftaness fletti ég upp í Árbók um fjármál sveitarfélaganna vegna rekstrar 2008 og þar koma m.a. fram eftirfrarandi upplýsingar: Tekjur Ísafjarðabæjar frá Jöfnunarsjóði 2008 voru 619 milljónir eða 156 þúsund deilt á hvern íbúa . Á Álftanesi voru jöfnunargreiðslur 172 milljónir eða 68 þúsund á hvern íbúa. Hér munar tæpum 100 þúsundum á íbúa. Álftanes þyrfti u.þ.b. 150 milljónir til viðbótar til að stuðningur sjóðins væri sambærilegur í báðum sveitarfélögunum að teknu tilliti til íbúafjölda. Skoðum betur fjárhagsaðstæður í bæjunum tveimur áður en kemur til greiðslna frá Jöfnunarsjóði. Skatttekjur eru mjög sambærilegar, eða 345 þúsund á Ísafirði , deilt á hvern íbúa en 354 á Álftanesi. Kostnaður í bæjarsjóðum er líka sambærilegur, þannig er launakostnaður 308 þúsund á íbúa og annar rekstrarkostnaður 205 þúsund á íbúa á Ísafirði meðan þessi sami kostnaður er 298 þúsund og 192 þúsund á Álftanesi. Rekstur og skattekjur eru því sambærileg,- reyndar þrátt fyrir þá staðreynd að leikskólabörn eru u.þ.b. 60% fleirri hlutfallslega á Álftanesi og grunnskólabörn um 20% fleirri, sem undirstrikar góðan rekstur stofnana á Álftanesi í samanburði við Ísafjörð. Þetta hærra hlutfall barna og unglinga á Álftanesi ætti líka að hækka jöfnunargreiðslur frá sjóðnum til Álftaness, en gerir það ekki.

Sjáfstæðismenn á Álftanesi skattleggja og skera niður

En hvað sem öðru líður er kominn tími til að láta af því einelti sem Álftnesingar hafa mátt búa við í umræðunni um fjárhagsmál sín. Lítið sveitarfélag hefur skaðast um milljarða vegna efnahagshunsins en fyrir hafði það búið við mismunun varðandi Jöfnunargreiðlur í mörg ár. Talar ekki landstjórnin og forysta sveitarfélaganna um að hlífa börnum og unglingum við afleiðingum kreppunnar. Álftanes er barnmesta sveitarfélag landsins og þarf þó að búa við sérsköttun og stórfelldan niðurskurð á þjónustu vegna þess að mál þess fá ekki eðlilega leiðréttingu. Fyrirhugaður niðurskurður grunnþjónustu á Álftanesi bitnar mest á börnum og unglingum, en 80% niðurskurðaruins er á málaflokka uppeldis,fræðslu og æskulýðsmála. Sjálfstlæðismenn á Alþingi tala gegn skattaálögum til að rétta af stöðu ríkisjóðs en samþykkja skattaálögur og þjónustuskerðingu á Álftanes, sem viðbót við álögur ríkisvaldsins. Til viðbótar á að stöðva uppbyggingu í bæjarfélaginu og skila til baka óreglulegum tekjum fyrra árs , um 400 milljónir, sem meirihluti Á-lista aflaði. Allt er þetta í anda bölmóðs og svartsýni þegar þörf er á kjarki og bjartsýni. Ég kalla eftir réttlæti fyrir Álftnesinga, málefnalegri aðkomu yfirvalda með leiðréttingu á jöfnunargrreiðslum og endurskipulagningu lána og eigna vegna afleiðinga efnahagshrunsins.

Höfundur er bæjarfulltrúi Á-lista á Álftanesi og fyrrverandi bæjarstjóri.